Viviane Beckers

“Het leven niet aanpassen aan een stoma, maar een stoma inpassen in het leven”

“Als patiënten horen dat ze een stoma krijgen, vinden ze dat meestal verschrikkelijk. Ze schamen zich, zijn bang voor onaangename geurtjes of geluiden en vinden het ongemakkelijk”, zegt stomaverpleegkundige Viviane Beckers. “Mijn collega’s en ik proberen die angst en onzekerheid zoveel mogelijk weg te nemen. Door aandachtig naar de patiënt te luisteren, goede informatie te bieden en alle mogelijke vragen te beantwoorden.”

“Een colostoma is een stukje darm, dat door een opening in de buik naar buiten is gebracht en op de buik is vastgehecht. Het wordt aangelegd als de ontlasting het lichaam niet meer langs de natuurlijke weg kan verlaten, bijvoorbeeld na een darmkankeroperatie of bij een chronische darmziekte”, legt Viviane uit. “Een stoma heeft geen kringspier, zodat er elk moment ontlasting uit kan komen. Die ontlasting wordt opgevangen in een zakje op je huid. Er zijn zowel dunne- als dikke darmstoma’s. Afhankelijk van de plek van de stoma is de ontlasting dunner of dikker. Daarnaast zijn er urinestoma’s (meestal bij blaaskanker). Omdat elk stoma een grote impact heeft, vinden wij het erg belangrijk om snel met de patiënt, liefst samen met de partner, in gesprek te gaan.”

Oefenen
Het eerste gesprek (behalve bij een acuut stoma) vindt plaats als de patiënt net te horen heeft gekregen dat hij een stoma krijgt. Viviane: “Het doel van de stomaverpleegkundige is de patiënt zo snel mogelijk weer in zijn kracht te zetten. Heeft hij of zij alles begrepen wat de arts heeft verteld? Wat doet dit met hem, wat is zijn verhaal? Ik geef uitleg over wat een stoma is en hoe het werkt, vertel over de verschillende systemen, doe voor hoe je de huidplak op maat knipt en laat materialen zien en voelen. Ik benadruk dat het erg belangrijk is om zelf de regie te houden. Dus ik spoor de patiënt altijd aan zo snel mogelijk te gaan oefenen met het materiaal. Hij of zij krijgt een uitgebreide informatieklapper met diverse materialen mee naar huis.”

Zo snel mogelijk zelf weer de touwtjes in handen
Het tweede gesprek vindt vlak voor de operatie plaats. “We bespreken dan de plek waar de stoma komt en ik teken dat af op de buik. Mijn motto is dat je het leven niet aan de stoma moet aanpassen, maar de stoma moet inpassen in het leven. Dus wil ik weten wat voor de patiënt belangrijk is, wat voor kleding hij of zij graag draagt, hoe de buik eruit ziet, noem maar op. Veel is mogelijk. Daarnaast oefenen we weer met het stomamateriaal en ik beantwoord uiteraard allerlei vragen. Direct na de operatie, de patiënt ligt dan nog in het ziekenhuis, spreken we elkaar opnieuw en oefenen we weer. We bereiden iemand zo goed mogelijk voor op het leven met een stoma. Dat betekent dat de patiënt zo snel mogelijk zelf in staat moet zijn de stoma te verzorgen om niet te lang afhankelijk te zijn van bijvoorbeeld de thuiszorg.

Alle problemen zijn bespreekbaar
Ongeveer een week na de operatie heeft de patiënt een gesprek met de arts over de uitslag van de operatie. De stomaverpleegkundige is daar dan ook bij. “Er is dan al een week ervaring met de stoma. Meestal zijn er dan weer volop nieuwe vragen. Daar is alle ruimte en tijd voor.” “Het zoeken naar het juiste materiaal kan soms een lange weg zijn”, zegt Viviane. “Er zijn verschillende soorten systemen en materialen beschikbaar, van verschillende leveranciers. Soms raakt de huid geïrriteerd van de huidplak. Soms loopt de ontlasting niet goed door waardoor het zich ophoopt bovenin het stomazakje. Of er doen zich problemen van heel andere aard voor, bijvoorbeeld in de relatie met de partner. Ik nodig patiënten uit om alle problemen bespreekbaar te maken. Voor bijna alles is een oplossing, al kan het soms wat langer duren. We streven samen met de patiënt en diens partner naar een goede kwaliteit van leven mét een stoma.”