Wat is MS

Het centrale zenuwstelsel bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg en is opgebouwd uit zenuwcellen. Zenuwcellen zijn met elkaar en met de rest van het lichaam verbonden via zenuwuitlopers (axonen). De axonen zorgen voor de prikkeloverdracht: prikkels worden naar de hersenen gestuurd en prikkels worden van de hersenen naar de overige delen van het lichaam gestuurd. Axonen worden door een witte, vetachtige laag, de myeline, geïsoleerd zodat signalen sneller worden doorgegeven.

MS kan klachten geven in elk deel van het lichaam dat aangestuurd wordt door het centrale zenuwstelsel (hersenen en ruggenmerg). Denk daarbij aan motorische klachten zoals moeizamer lopen, gevoelsstoornissen (zoals tintelingen), minder goed zien, geheugenklachten, problemen met plassen enz.

Bij MS kunnen bepaalde cellen van het immuunsysteem niet goed het onderscheid maken tussen lichaamseigen stoffen en lichaamsvreemde stoffen. Het gevolg is dat de lichaamseigen stof myeline kan worden aangetast en dat deze beschermende isolatielaag rond de zenuwuitlopers gaat ontsteken en kan worden beschadigd. Dit proces wordt “demyelinisatie” genoemd. Dit kan tot functieverlies leiden. Naast het eigen afweersysteem kunnen ook omgevingsfactoren een belangrijke rol spelen bij MS, zoals: klimaat, milieu, roken en virusinfectie. Waarschijnlijk is een combinatie van deze factoren verantwoordelijk voor het ontstaan van MS.

Ontstekingen hoeven geen klachten te veroorzaken: MS kan al een tijd bestaan zonder dat zich klachten hebben geopenbaard. Ook hoeft geen direct verband te bestaan tussen de plaats van de ontsteking in de hersenen en de klachten. Als gevolg van deze ontstekingen ontstaan littekens zgn. plaques die op een MRI als witte vlekken te zien zijn.

Aan de hand van de ontwikkeling van de klachten in verloop van tijd, worden verschillende vormen van MS onderscheiden. De indeling in de verschillende vormen van MS is dus altijd een proces van terugkijken in de tijd. Het is niet mogelijk vooraf te voorspellen hoe MS zal verlopen.

Clinically Isolated Syndrome (CIS)

CIS wordt ook wel een klinisch geïsoleerd syndroom genoemd. Het is een eenmalige aanval met neurologische symptomen die wordt veroorzaakt door een ontsteking van het centrale zenuwstelsel. Het kan een voorspeller zijn voor MS maar het kan ook bij één aanval blijven.

Relapsing Remitting MS (RRMS)

Dit is de meest voorkomende vorm van MS waarbij periodes van terugval (relapses) worden afgewisseld met perioden van herstel (remissie) waarin de klachten verminderen of verdwijnen. De uitvalsverschijnselen kunnen heel divers zijn. Ongeveer 70 à 80 % van de mensen bij wie MS wordt vastgesteld hebben RRMS.

Secundair progressieve MS (SPMS)

Na een verloop met relapses en herstelperioden kan de RRMS overgaan in de zogenaamde SPMS, waarbij er een geleidelijk verlies van functies optreedt. Of en hoe lang het duurt voordat de relapsing remitting vorm overgaat in de secundair progressieve vorm is niet te voorspellen.

Primair Progressieve MS (PPMS)

Deze vorm van MS komt minder vaak voor en kent geen perioden van relapses en herstel. Er treedt in de loop van meerdere jaren een geleidelijk verlies van functies op. PPMS komt met name voor bij mensen die op latere leeftijd de diagnose MS krijgen. De eerste klachten zijn vaak: moeite met lopen, veroorzaakt door kracht- en coördinatieproblemen in de benen en problemen met de blaas of darmen.

De diagnose MS wordt gesteld op basis van de klachten, maar ook door middel van aanvullend onderzoek zoals een MRI, lumbaalpunctie (ruggenprik) en VEP (Visual Evoked Potential)

.

Een schub (spreek uit “sjoep”) is een duidelijke toename van of het ontstaan van een of meerdere nieuwe neurologische symptomen zoals we die kennen bij MS die tenminste 24 uur aanhouden. Er mag geen andere oorzaak voor deze klachten zijn zoals stress, ziekte, koorts of infectie (denk aan een urineweginfectie/blaasontsteking).

Indien vermoeden van schub bestaat moet altijd controle van de urine plaatsvinden. Deze controle kan gebeuren bij de huisarts. Een urineweginfectie kan namelijk de oorzaak van schubachtige klachten zijn (pseudoschub). Indien geen sprake van een urineweginfectie is, kan het beste contact worden opgenomen met het MS-behandelteam. Eventueel kan overwogen worden te behandelen met methylprednisolon.

De diagnose MS is meestal geen bezwaar om zwanger te worden. We zien vaak dat vrouwen gedurende de zwangerschap minder last van hun MS hebben naarmate de zwangerschap vordert.

De bevalling kan zoveel stress op het lichaam veroorzaken dat deze een schub kan uitlokken. We adviseren dan ook om in het ziekenhuis te bevallen, zodat bij complicaties meteen kan worden ingegrepen. MS-patiënten die zwanger willen worden moeten vaak, in overleg met de neuroloog, stoppen met MS-remmende medicatie.

MS-patiënten die zwanger zijn, adviseren wij om met de MS-verpleegkundige contact op te nemen.