Vraagverkenner Wilma van Pol: “Door deze aanpak kunnen we de wachtlijsten beter onder controle houden en ervoor zorgen dat mensen sneller de juiste hulp krijgen.”

Hoe hebben jullie je voorbereid op deze nieuwe werkwijze?
Voordat we begonnen met de verkennende gesprekken, hebben we eerst een training gevolgd samen met collega’s uit de GGZ en het sociaal domein. De inhoud van de opleiding was gericht op positieve gezondheid en de kracht van de vraag. Het is daarbij belangrijk dat de persoon die we spreken, de “burger” genoemd, zich eigenaar van het probleem voelt, of gaat voelen. Ook kijken we tijdens het gesprek naar de leefgebieden die juist wél goed gaan in iemands leven.

Wat is het doel/de meerwaarde van deze verkennende gesprekken?
Het doel van de verkennende gesprekken is om te kijken of iemand echt ggz-hulp nodig heeft, of dat er andere problemen spelen die de klachten veroorzaken of in stand houden. Door deze werkwijze toe te passen, voorkomen we dat burgers op de wachtlijst komen voor ggz-behandelingen terwijl er eigenlijk andere stressoren zijn die spelen. Als die stressoren niet worden opgelost, zullen de klachten namelijk niet verdwijnen. Op deze manier hopen we ook de wachtlijsten binnen de ggz te verkorten. Een meerwaarde is dat de gesprekken altijd worden gevoerd door twee mensen: een medewerker van de ggz en iemand vanuit het sociaal domein.

Wat verandert er voor de medewerkers zelf?
Voor ons als medewerkers is het werken op een andere manier dan we gewend zijn. Normaal gesproken spreek ik een cliënt bijvoorbeeld in de crisisdienst of bij het aangaan van een behandeling. Nu heb ik alleen de rol van gesprekspartner met een expertise binnen de ggz. Dat voelt vooral anders dan voorheen.

Wat verandert er voor de cliënt?
De burger heeft een gesprek met twee deskundigen, iemand met expertise op het gebied van ggz en iemand met expertise op het gebied van sociaal domein. Dit is laagdrempeliger en gemakkelijker dan een officiële aanmelding bij de ggz of het sociaal domein. Na het gesprek krijgt de burger een duidelijk advies. Waar mogelijk worden meteen stappen gezet en zaken overgedragen aan de huisarts of de praktijkondersteuner ggz. Een ander voordeel is dat het gesprek geen eigen risico kost, wat bij een gesprek binnen de ggz wel het geval is, zelfs als iemand na een screening wordt afgewezen.

Hoe is jouw eerste ervaring?
Samen met Samantha van Levanto heb ik inmiddels zo’n 11 gesprekken gevoerd. Het geeft me veel voldoening en energie om op deze manier te werken. We voeren de gesprekken van mens tot mens en verkennen wat er speelt, in de breedste zin van het woord. Natuurlijk gebruiken Samantha en ik onze kennis, maar we richten ons niet alleen op de klachten en voeren het gesprek in de breedte. Als hulpverleners focussen we vaak vooral op de klachten, maar het is de vraag of dit altijd aansluit bij het proces van de burger zelf. In de gesprekken die we tot nu toe hebben gehad, is het werken volgens ‘stepped care’ heel belangrijk, en soms zelfs nodig om de behandeling effectief te laten zijn. De burgers die we to nu toe hebben gesproken, zijn tevreden met het advies en voelen zich serieus genomen en gehoord.

Komt dit overeen met de verwachtingen die je vooraf had?
Het werk geeft me nog meer voldoening dan ik van tevoren had verwacht. Ik vind het mooi om te zien hoe de gesprekken verlopen en hoe we samen echt tot de kern komen van wat er speelt. De positieve reacties van de burgers maken het werk extra waardevol.

Zie je wellicht nog ruimte voor verbetering/aanpassingen? Zo ja, waar?
Er is nog wel ruimte voor verbetering, vooral in de manier waarop we de verslagen maken na de gesprekken. De verslaglegging kost relatief veel tijd en er staan items in die overlap hebben met de items van positieve gezondheid. Positieve gezondheid bestrijkt diverse levensdomeinen en om hier meer zicht op te krijgen kunnen burgers voorafgaande aan het gesprek het zogenaamde spinnenweb invullen. Echter, als burgers dit online invullen is dit niet goed leesbaar.

Wat zijn jouw verwachtingen voor de toekomst?
Ik verwacht dat er in de toekomst steeds meer mensen zullen worden aangemeld voor de verkennende gesprekken. Door deze aanpak kunnen we de wachtlijsten beter onder controle houden en ervoor zorgen dat mensen sneller de juiste hulp krijgen. Het mooie is dat we op deze manier geen mensen tekortdoen; iedereen die vastloopt, krijgt passende zorg en advies. Zo kunnen we de druk op de ggz verminderen, terwijl we toch goed blijven kijken naar wat ieder individu echt nodig heeft.