Doorbraak in behandeling van ernstig zieke coronapatiënten

In Zuyderland zijn cumulatief meer dan 750 Covid-patiënten opgenomen: meer dan in elk ander Nederlands ziekenhuis. Ook belandden hier meer dan 120 patiënten op de Intensive Care.

Dat zijn patiënten die snel achteruit gaan en vechten voor hun leven. Ze hebben tekenen van ‘hyperinflammatie’ in het bloed.

Nee. In de eerste periode (86 personen, controlegroep) was de behandeling er niet. In de tweede periode kwam iedereen die aan de criteria voor de studie voldeed in aanmerking. Er is niet geselecteerd op leeftijd of gezondheid.

Als we van tevoren hadden geweten dat de behandeling zo goed zou aanslaan, hadden we hem natuurlijk veel eerder toegepast. Maar dat konden we niet weten. De behandeling die we hebben toegepast werd in eerste instantie zelfs afgeraden door de experts.

We wilden pas naar buiten treden op het moment dat de publicatie te controleren was door iedereen die de details wil weten. Dat is zorgvuldiger dan eerst de pers te informeren met getallen die niemand kan controleren, omdat er nog geen publicatie is. Zeker in Nederland wachten medisch specialisten eerst op de officiële publicatie voordat ze een nieuwe therapie toepassen.

Dit is een behandeling met grote impact en kan dan ook bijwerkingen geven. We moeten eerst zeker weten dat de baten tegen de lasten opwegen voordat we zo’n behandeling breed uitdragen als ‘doorbraak’.

Dat ligt aan de definitie van ‘doorbraak’. In de pers is al snel iets een doorbraak, maar sommige onderzoeken moeten later weer worden teruggetrokken omdat bij nadere bestudering de getallen toch niet kloppen. Dat wilden we voorkomen. Bovendien zijn we niet specifiek geïnteresseerd in het claimen van een doorbraak, maar veel meer in het redden van zieke patiënten.

Een vergelijkbaar onderzoek is ook in Engeland uitgevoerd. Alleen, de publicatie moet nog worden beschreven. Het grootste verschil is dat wij voornamelijk naar ernstig zieke Covid-patiënten hebben gekeken (met cytokinestorm), en de Britten naar alle Covid-patiënten. Althans, dat is een aanname: er is verder geen informatie vanuit Groot-Brittanië.

Een zeer groot gedeelte van alles wat over de behandeling van COVID-19 wordt gezegd is op basis van een persoonlijke mening. Deze kan echter zomaar plotseling omslaan. Dé behandeling tegen COVID bestaat nog niet en zal er vermoedelijk ook niet komen. Maar we kunnen wel door middel van degelijk onderzoek steeds meer te weten komen over de beste behandeling.

Vanaf 1 april zijn we gestart met afweer onderdrukkende medicijnen bij Covid-patiënten met een cytokinestorm. Sindsdien zijn er meer dan 100 patiënten op deze manier behandeld. Patiënten uit deze groep zijn vergeleken met soortgelijke patiënten die vanaf drie weken vóór 1 april werden opgenomen. Deze groep bestond uit twee keer 86 patiënten. Dagelijks, zeven dagen per week gedurende meer dan 60 dagen lang, zijn alle patiënten die met deze medicijnen werden behandeld, besproken door een vast team medisch specialisten.

Nee, de statistische analyse wijst uit dat de uitkomst heel betrouwbaar is. Het had feitelijk zelfs met nog minder patiënten gekund.

Dat we voor behandeling voor Covid-patiënten met cytokinestorm nu een behandeling hebben die zo betrouwbaar mogelijk is aangetoond.

Er was geen goede strategie in het begin. Er was namelijk enorm veel onbekend. We mochten vooral geen Prednison geven: zelfs de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft dat gezegd.

Niets doen was geen optie meer. Er ontstond een gevoel van machteloosheid bij de medisch specialisten. Rond 1 april kwam het besef: we moeten NU iets doen! We hebben gekozen dat te doen, wat naar onze mening de grootste kans op succes bood.

Ja, zonder twijfel.

Prednison is wereldwijd beschikbaar en goedkoop. Hierdoor is de behandeling vrijwel overal direct mogelijk, ook in lage-inkomenslanden in bijvoorbeeld het Midden-Oosten, Azië, Afrika en Zuid-Amerika.

Het is baanbrekend omdat deze behandeling altijd werd ontraden. Bovendien hebben we dit in zeer korte tijd klaargekregen binnen één ziekenhuis.

Dit is wereldwijd de eerste gepubliceerde, grondige studie.

We hebben bewust afgezien van een echte trial met lootjes trekken, en een kans van 50% op ‘geen behandeling.’ Dat is in onze ogen niet ethisch. Het maakt deze studie iets minder valide dan een trial, maar daar staat tegenover dat wij meer patiënten het leven hebben gered, en we ze niet hebben hoeven vragen voor een onderzoek waarbij ze mogelijk niet behandeld zouden worden.

• Het herstel verliep sneller en beter bij 4 van de 5 patiënten (de helft ging zelfs van 14 naar 7 dagen opname)
• De overlijdenskans is meer dan gehalveerd
• De kans om beademd te moeten worden is zelfs 70 procent lager

Alleen al in Zuyderland zijn door deze behandelstrategie tientallen levens gered. Wereldwijd kunnen hierdoor tienduizenden levens worden gered.

Het duurt nog lang voor we dat exact weten. Dit hangt erg af van hoe hoog de uiteindelijke kosten van revalidatie en behandeling zullen uitpakken, om nog maar te zwijgen van mogelijke arbeidsongeschiktheid. Voorlopig gaat het om het redden van levens en kwaliteit van leven.