Cyberpesten: hoe ga je ermee om als ouder? Zuyderland GGz deelt 6 tips

Vandaag (19 april) is de dag tegen pesten, georganiseerd door Stop Pesten Nu, het Expertise- Informatie- & Kenniscentrum Pesten & Online Pesten. Ook wij, Claudia, Floor, Sandra & Maud van de afdeling Kind & Adolescent (Zuyderland GGz), staan hierbij stil en nemen ouders graag mee in de wereld van cyberpesten.

Als ouder zijnde, blijft het lastig een weg te banen in de wereld van mediawijsheid. Je raakt overweldigd door alle termen en de snelheid waarmee nieuwe sociale media kanalen ontstaan. Pesten komt nog te veel voor en kan voor de langere duur ernstige gevolgen hebben. Iedereen kent wel het ‘gewone’ pesten, dat zich vaak afspeelt in de directe omgeving. Maar we zijn ons ervan bewust dat het pesten ook vaak buiten schooldeuren en online plaatsvindt, het stopt niet wanneer je het schoolplein of de sportclub verlaat.

Cyberpesten
In onze ogen brengt het cyberpesten nog meer risico’s met zich mee dan het ‘gewone’ pesten: het is minder zichtbaar; er is geen direct contact; het gebeurt meer op afstand; nieuws verspreidt zich veel sneller en het is lastig onder controle te krijgen. Eenmaal gebeurd, kunnen de gevolgen voor een slachtoffer groot zijn en lijkt het voor diegene niet meer te overzien. Schaamte of de dreiging die wordt ervaren, neemt de overhand. Dit met soms ernstige psychische schade of wanhoopsdaden tot gevolg.

Klachten
Ervaring leert dat pesten of gepest worden vaak meespeelt met het instandhouden van klachten of zelfs de oorzaak van de klachten is. Op het moment dat wij bij kinderen en jongeren betrokken raken, speelt helaas het pesten vaak al voor lange tijd of heeft iemand al een hele heftige periode achter de rug. Kinderen en jeugdigen worden dan aangemeld met uiteenlopende problematiek. Hierbij valt onder andere te denken aan stress, eenzaamheid, onzekerheid, angst en depressie, trauma of vragen over je identiteit. Ook al staat het niet direct bij aanmelding op de voorgrond, we zullen er altijd actief aandacht voor hebben.

Het belang van zo vroeg mogelijk ‘mee-regelen’ vanuit de directe omgeving is dus enorm groot. Zorgsignalen kunnen dan sneller onderschept worden en er kan meer preventief worden gehandeld. Dit kan de schadelijke effecten enorm beperken. Dit is natuurlijk vaak makkelijker gezegd dan gedaan.

6 tips bij cyberpesten
Wij zijn ervan overtuigd dat iedereen in directe of indirecte zin met pesten te maken krijgt. Iedereen heeft kinderen in zijn omgeving. Uiteindelijk gaat het om hoe iedereen samen het welzijn van de kinderen en jongeren kan bevorderen en niet om schuldigen aan te wijzen. Er zijn gelukkig adviezen die hierbij kunnen helpen. We hebben daarom informatie en een aantal tips opgesteld:

Leer je kind online sociale omgangsregels
Realiseer je dat kinderen of jongeren zich soms van geen kwaad bewust zijn. Net zoals je als ouder een kind sociale omgangsregels, normen en waarden in het dagelijks leven bijbrengt, zo is dit ook van belang in de ‘andere’ online wereld. Het zichzelf eigen maken of anderen volgen die het wel weten, brengt gevaren met zich mee. Fout aangeleerde omgangsvormen zijn lastig te veranderen. Meer hierover lees je in het dossier Mediaopvoeding maar ook op: mediawijsheid.nl

Online verbod werkt niet
Hoewel het aantrekkelijk lijkt om de mediawereld te verbieden, is dit zeker vanaf de puberleeftijd, toch complexer dan het misschien lijkt. Digitale platforms, groeps/ klasse chats zijn aan de orde van de dag. Wanneer je kind op school binnenkomt en het merendeel van de klas hoort verder praten over de online gebeurtenissen en verhalen en het kan niet meepraten of meedoen, kan eveneens een sociaal isolement op de loer liggen. Dit kan zorgen voor een gevoel van buitensluiting, alleen zijn of geen verbinding hebben met je leeftijdsgenoten.

Durf fouten te maken
Ondanks inspanningen vanuit de ouders, naasten maar ook het kind/ jongere zelf, kan het voorkomen dat iemand toch iets fout doet. Fouten maken, ervaringen opdoen hoort bij de ontwikkeling en bevordert een leerproces. Het gaat hier niet om falen maar om samen zo snel mogelijk te kijken naar een oplossing. Bekrachtig het gedrag (beloon) dat je kind naar je toe is gekomen.

Neem je kind serieus
Op de site van het Nederlands Jeugdinstituut zeer goede richtlijnen hoe dit aan te pakken. Het kind ontschuldigen, een open en niet veroordelende houding aannemen zijn erg belangrijk. Kinderen zijn nog in ontwikkeling en overzien niet altijd wat de gevolgen van hun daden zijn. Kinderen kunnen er net als volwassenen veel last van hebben als dingen veroordeeld worden in plaats van begrepen. Praat met je kind, luister naar het verhaal dat het te vertellen heeft en bedenk samen oplossingen. Begrenzen, internetgebruik verbieden lijkt wellicht een oplossing maar helpt een kind niet verder in de ontwikkeling. Daarnaast kan het té strikt optreden ervoor zorgen dat bij een volgende pestervaring een kind niet meer open en eerlijk durft te zijn. Neem je kind serieus, maar kijk ook of de zorgen terecht zijn.

Parkeer je natuurlijk instinct als ouder
Niemand ziet zijn kind graag gekwetst worden of pijn hebben. Hoe voor de hand liggend is het dan ook om in de vecht- of actiemodus te schieten. Door direct te handelen wordt een pestprobleem soms te klein aangepakt. Bij pestproblematiek is het juist goed het niet te klein aan te pakken, het hele netwerk te betrekken, en niet in termen van dader/ slachtoffer te gaan praten. De daadwerkelijke oorzaak blijft dan vaker onopgemerkt. Het gaat vaak om een heel netwerk aan jongeren die bewust of onbewust, in meer of mindere mate betrokken zijn.

Betrek de omgeving
Als je merkt dat je kind zo worstelt, en jullie er samen niet uitkomen, betrek dan vooral de omgeving. Je hoeft het niet alleen te doen. Aangezien school, net als thuis, een belangrijke omgeving is op deze leeftijd: “Maak het kenbaar bij de mentor, zorgcoördinator of de interne begeleider”. Dit om samen met elkaar de verbinding aan te gaan en een plan te maken. Je kunt het daarnaast altijd bespreekbaar maken met de huisarts. Deze kan je helpen met het vinden van de juiste ondersteuning. Bijvoorbeeld vanuit een praktijkondersteuner van de huisarts (POH), het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), het wijkteam en in het geval van vastlopen op psychisch vlak, de Geestelijke gezondheidszorg (GGZ).
In momenten van wanhoop of als je kind uitingen doet ‘Het niet meer te zien zitten’, kun je altijd met 113 bellen. Weet vooral de route te vinden. Samen kunnen we het verschil maken, kunnen we de schouders eronder zetten en ‘mee-regelen’ met het kind of de jongere, zodat je er samen uit kunt komen om iemand weer goed in zijn/haar vel te laten voelen.

Voor aanvullende informatie zijn de volgende sites erg helpend:
Stop Pesten Nu
Mediawijsheid.nl
Nederlands Jeugdinstituut
Pestweb.nl

Samen kunnen we echt het verschil maken!

Geschreven door Zuyderland GGZ, afdeling Kind & Adolescent: Claudia Bosch (GZ-psycholoog), Floor Koonings (senior-coassistent), Sandra Fornaro (kinder- en jeugdpsychiater) en Maud Levels (coassistent).