Wereld Suïcide Preventie Dag: twee Zuyderlanders over het doorbreken van taboe

Op zaterdag 10 september is het Wereld Suïcide Preventie Dag. Een internationale dag waarop er extra aandacht is voor manieren om te voorkomen dat mensen eenzaam en radeloos sterven door zelfdoding.

Nico Heesbeen-de Hoen is geneesheer-directeur bij Zuyderland GGz. Hij vertelt dat de landelijke aandacht voor zelfmoordpreventie met de ontwikkelingen vanuit 113 aan het toenemen is en ook door corona nog meer in beeld is gekomen.

‘We zien sinds de lockdownperiodes geen algemene stijging van het aantal zelfdodingen in Nederland, maar wel onder 20 tot 30-jarigen. Dat heeft landelijk veel alarmbellen doen afgaan. Vaak zie je rond suïcide een hoop problemen samenkomen: dreiging, relationele problemen, (financiële) druk of bijvoorbeeld burn-outklachten. Het telefoonnummer van de landelijke zelfmoordlijn (113) heeft erg aan bekendheid gewonnen. Komende uit de coronaperiode neemt de gerichte aandacht voor nodige netwerkvorming ook vanuit Zuyderland weer toe en wordt er extra aandacht besteed aan kennisontwikkeling rond suïcidepreventie bij professionals, nadat we een tijd lang door de maatregelen bijvoorbeeld niet hebben kunnen trainen. Wat voor ons belangrijk is: maak het bespreekbaar! Het stigma moet echt omlaag.’

Clint van Hoof werkt als ervaringsdeskundige in Zuyderland. Net als Heesbeen begon zijn huidige loopbaan in het verleden vanaf de andere kant van de tafel: als cliënt in plaats van hulpverlener. ‘Vanaf het moment dat iemand zich aanmeldt met klachten die duiden op depressie, angst of verslaving probeer ik aan te sluiten bij het persoonlijke proces’, legt hij uit. ‘Dus niet alleen meetbare therapie, maar vooral ook: hoe gaat het écht met iemand? En hoe is het om aan te kloppen bij GGz omdat je het gevoel hebt er niet bij te horen?’

Isolement
Herkenning en erkenning: het zijn voor Clint en Nico belangrijke woorden in de behandelkamer. ‘Wie mag jij zijn naast diagnosestempels en wat betekenen die labels überhaupt? Ben je niet oké of ga je gewoon een ander pad?’ Het zijn vragen die regelmatig de revue passeren tijdens de begeleiding van mensen met suïcidale gevoelens en gedachten. Van Hoof: ‘Als ervaringsdeskundige heb ik veel gehad aan mijn therapie maar ook aan het leren van zelf verantwoordelijkheid nemen. Als ervaringsdeskundige probeer ik suïcidaal gedrag vooral te destigmatiseren; naast iemand te staan. Het voelt niet gek om over de dood te praten, het is in zichzelf geen ziekte, geen stoornis. Het zijn mensen met extreme psychische nood die klem komen te zitten.’

Hulp is hard nodig
Veel cliënten in de spreekkamer van beide behandelaren zien de dood als verlossing. ‘De volgende stap van bevrijding is wat ze denken te vinden’, aldus Clint van Hoof. ‘Ze snakken naar rust: hun leven is erg vermoeiend. Vanuit dat startpunt gaan we in gesprek. We vragen naar wat hen drijft, wat zelfmoord hen oplevert. De centrale vraag: ben je klaar met het leven of ben je klaar met dít leven? Dat begrip is al veel waard.’

Medemenselijkheid voorop
Wat uiteindelijk centraal staat op Wereld Suïcide Preventie Dag: het menselijke aspect. Nico: ‘Soms vergeten we nogal eens dat we allemaal gewoon mensen zijn. Samen stilstaan bij lijden lost het niet vanzelf op, maar door te delen lukt het vaak al om een zware last lichter te dragen. Ook het hervinden van levensperspectief lukt vaak beter vanuit de blik van de ander dan vanuit je eigen cirkelredeneringen. Suïcidepreventie gaat dan ook veel verder dan alleen de GGZ. Acceptatie van suïcidaliteit als normaal menselijke reactie op zware last & lijden is daar al een goede start in, maar helaas nog niet vanzelfsprekend, Weten dat en welke hulp er is, al kost het soms nog teveel moeite om daartoe te komen of deze te bereiken, is een volgende. Aan ons als hele maatschappij is het om mensen daarin te (h)erkennen, horen, zien en waar nodig steunen om verder dan die positie van ‘klem’ te komen, zonder de illusie te hebben dat dat altijd en voor iedereen zal slagen.’

Meer informatie
113 Zelfmoordpreventie staat paraat om mensen in nood te helpen. Ook kunnen mensen hier ervaringen met elkaar delen. Meer informatie vind je op hun site!