Goedaardige zwelling balzak
Er zijn drie soorten goedaardige zwellingen van de balzak: een hydrocele, in de volksmond ook wel waterzakbreuk genoemd, een spermatocele en een varicocele.
Hydrocele. De zaadballen worden omgeven door vliezen, waartussen zich wat vocht bevindt. Bij een hydrocele is de balzak gezwollen door een toename van dat vocht rondom de bal. De zwelling kan soms hinderlijk groot zijn.
Spermatocele. Zaadcellen worden gemaakt in de teelballen en ontwikkelen zich verder in de bijballen die achter de teelbal gelegen zijn. De bijballen bestaan uit heel veel kleine buisjes waarin de zaadcellen worden verzameld. Als er sprake is van een spermatocele, is zo’n buisje (sterk) verwijd en gevuld met spermacellen (de spermacellen kunnen niet meer weg doordat het transport niet meer goed verloopt). De meeste spermatoceles geven geen of nauwelijks klachten. Een spermatocele kan, net zoals een hydrocele, niet kwaadaardig worden, ook niet als er niets aan de spermatocele wordt gedaan.
Varicocele ofwel spatader. De varicocele is een zwelling van de balzak meestal aan de linkerkant. Vooral in staande houding, bij inspanning of bij hoesten kan een zwelling boven de linker bal gevoeld worden alsof zich daar een kluwen wormen bevindt. Het betreft hier spataderen, zoals er ook elders in het lichaam spataderen kunnen optreden: uitgezette aderen. Een varicocele is niet gevaarlijk en komt best wel vaak voor, maar veruit de meeste mannen hebben er geen last van. Soms geeft de varicocéle een zwaar gevoel in de balzak. De varicocéle wordt al vele jaren in verband gebracht met onvruchtbaarheid, maar het keiharde bewijs daarvoor is nooit geleverd. De temperatuur in de balzak wordt verhoogd door de aanwezigheid van de spataderen en dit kan een verslechtering van de zaadkwaliteit geven. Een behandeling kan in 40-70% van de gevallen de kwaliteit van het zaad verbeteren
Oorzaken
Hydrocele. De oorzaak van een hydrocele is vaak onbekend maar een ontsteking van de bijbal, een ongeluk of eerdere ingreep (bijvoorbeeld sterilisatie) kan aanleiding geven tot de zwelling.
Spermatocele. Een verwijding van de buisjes waarin de zaadcellen worden verzameld, kan ontstaan door een ongeluk (bijvoorbeeld een klap of tik) of door een infectie. Vaak is er echter geen aanwijsbare oorzaak.
Wat gebeurt er bij de uroloog?
Door lichamelijk onderzoek, veelal aangevuld met echografisch onderzoek en eventueel verder onderzoek, wordt de oorzaak van de zwelling in de balzak vastgesteld.
Behandelmogelijkheden
Indien een hydrocele of spermatocele door zijn grootte hinderlijk is kunt u geopereerd worden. Een varicocele kan geopereerd of geëmboliseerd (‘dichtkitten van het bloedvat’) worden. Deze ingrepen kunnen vaak in dagbehandeling of tijdens een korte opname verricht worden.
Meer informatie
Niet pijnlijke zwelling in scrotum
Hydrocele en spermatocele